ทำไมโคต้องงดอาหารก่อนเดินทางไกล?

การเคลื่อนย้ายโคระยะไกล มักมีผลกระทบต่อสุขภาพสัตว์และคุณภาพของเนื้อสัตว์โดยตรง หนึ่งในแนวปฏิบัติที่สำคัญแต่ถูกมองข้ามบ่อยครั้ง คือ “การงดอาหาร (fasting)” ก่อนการขนย้าย

นวลละออง ศรีชุมพล นายกสมาคมผู้ส่งออกฯ​ปศุสัตว์ไทย จะมาอธิบายเหตุผลเชิงวิชาการว่า ทำไมการงดอาหารก่อนเดินทางจึงสำคัญ และเปรียบเทียบแนวทางจากประเทศชั้นนำด้านปศุสัตว์ อันได้แก่ บราซิล, ออสเตรเลีย, สหรัฐอเมริกาและสหภาพยุโรป

เหตุผลว่าทำไมโคต้องงดอาหารก่อนเดินทางไกล

1. ลดความเสี่ยง “การสำลัก” (Aspiration)

โคเป็นสัตว์เคี้ยวเอื้องที่มีระบบทางเดินอาหารซับซ้อน หากมีอาหารตกค้างมากในกระเพาะ อาจเกิดการเรอหรือพ่นน้ำย่อยออกมาระหว่างการเคลื่อนย้าย ส่งผลให้โคสำลักและเกิดภาวะปอดอักเสบหรือแม้แต่ตายได้

2. ลดมูลสัตว์ในรถขนส่ง

อาหารที่ยังไม่ย่อยดีจะทำให้โคถ่ายมูลและปัสสาวะมากกว่าปรกติในระหว่างการขนย้า ทำให้พื้นรถลื่นมีโอกาสทำให้โคลื่นล้ม บาดเจ็บได้ง่าย อีกทั้งมูลโคที่ตกค้างยังเสี่ยงต่อการแพร่เชื้อโรค เช่น Salmonella และ E. coli ให้โคในรถอีกด้วย

3. ลดภาวะ “ท้องอืดจากแก๊ส” (Bloat)

หากมีการย่อยอาหารระหว่างการเดินทาง จะทำให้เกิดแก๊สในกระเพาะหมัก (rumen) มาก และเมื่อสัตว์เครียดจะเรอได้น้อย ส่งผลให้เกิดอาการท้องอืดได้ง่าย หรือในกรณีรุนแรงอาจถึงแก่ชีวิต

แนวปฏิบัติในต่างประเทศ: เหมือนหรือต่างกันอย่างไร?

ประเทศ ระยะเวลางดอาหาร เหตุผลหลัก

⭕️ บราซิล 6-12 ชม. ลดการถ่าย สำลัก เพิ่มความสะอาด

⭕️ ออสเตรเลีย 12 ชม. ลดท้องอืด ลด fecal load

⭕️ สหรัฐฯ 12-24 ชม. ป้องกันความเครียดขณะขนย้าย

⭕️ ยุโรป 6-12 ชม. ลด distress ปรับระบบย่อยอาหาร

✳️ หมายเหตุ: ทุกประเทศเน้นว่า “งดอาหารได้ แต่ ต้องให้ดื่มน้ำ อย่างเพียงพอ”

✳️ ระยะเวลางดอาหารต้องไม่เกิน 24 ชั่วโมง เพื่อป้องกันภาวะขาดพลังงาน โดยเฉพาะในลูกโคหรือโคให้นม

มาตรฐานของสมาคมฯ

สมาคมฯ มีคำแนะนำมาตรฐาน หรือ Standard of Procedure (SOP)ในการงดอาหารโคก่อนการขนย้ายดังนี้

• งดอาหาร ประมาณ 8–12 ชั่วโมง ก่อนเคลื่อนย้าย

• ให้ดื่มน้ำสะอาดได้ตลอด จนถึงก่อนขึ้นรถ

• ตรวจสอบให้แน่ใจว่าโคที่จะเคลื่อนย้ายมีสุขภาพดี ไม่มีอาการของโรค ไม่อยู่ในสภาวะอ่อนแรงและไม่มีบาดแผลก่อนการขนย้าย

สรุป

การงดอาหารก่อนขนย้ายโคเป็นวิธีการที่ได้รับการยืนยันทางวิชาการและใช้จริงในประเทศผู้นำด้านปศุสัตว์ทั่วโลก การวางแผนงดอาการก่อนการเดินทาง อย่างถูกวิธี ช่วยลดความเสี่ยงในการเจ็บป่วยของสัตว์ เพิ่มความสะอาดในรถขนส่ง และยังช่วยลดต้นทุนโดยไม่กระทบคุณภาพเนื้อในระยะยาว